Xa xưa, dòng sông Nghĩa Giang hiền hòa bồi đắp phù sa cho cây trồng hai bên bờ quanh năm tươi tốt. Vì vậy, tổ tiên người Việt cổ có mặt ở đây ngay từ buổi đầu dựng nước. Truyền thuyết về cậu bé làng Gióng phát tích từ Đổng Xuyên (Gióng Mốt) đánh giặc Ân thời Hùng Vương thứ 6 đã trở thành truyền thống chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam.

Cũng giống như nhiều làng việt cổ, đời sống văn hóa của người dân địa phương mang đậm dấu ấn của nền văn minh lúa nước (hay còn gọi là văn minh đình làng) các thôn làng của xã Đặng xá đều có hệ thống đình, chùa được xây dựng từ lâu đời để đáp ứng yêu cầu sinh hoạt tín ngưỡng và văn hóa tâm linh của người dân địa phương.

Đình làng Đổng Xuyên thờ thờ Thánh Mẫu - người đã sinh thành và giáo dưỡng Phù Đổng Thiên Vương và Hoàng Hoài đạo vương Nguyễn Nộn (người xã Phù Dực, Tiên Du), một vị tướng giỏi thời Lý. Đình làng Hoàng Long thờ Nhị vị Thành hoàng Ất Sơn Quý Minh và Viễn Sơn Linh Thánh - là 2 tướng giỏi từ thời Hùng Vương thứ 18. Đình An Đà, Cự Đà thờ Thành Hoàng quận Công Vĩnh An - một vị tướng từ thời Hùng Vương thứ 6 đã có công giúp đỡ và hướng dẫn nhân dân 2 thôn làm nghề nông. Đình thôn Lở thờ Thành Hoàng Làng là Hoàng Tử Nhật Trung (con trai thứ hai của vua Lý Thái Tông) và thờ một cung phi người làng Lở thời Trần Thái Tông (là người có công giúp dân làng xây chùa và khế ước của thôn). Đình làng thôn Kim Âu thờ Linh lang Đại Vương (tên thật là Huệ Võ Vương Quốc Chẩn - là con trai thứ hai của vua Trần Nhân Tông). Thành Hoàng được thờ tại đình làng Viên Ngoại và làng Nhân Lễ là Ả lã công chúa Quỳnh Châu con vua Trần Anh Tông. Đình thôn Đặng thờ vọng Thiên Thần Độc cước. Đình thôn Lời thờ Đoàn Thượng - một vị tướng tài giỏi, một trung thần triều nhà Lý.

Trong thời đại Hồ Chí Minh, có Đảng Cộng sản lãnh đạo giành độc lập dân tộc, giai đoạn chống Pháp, chống Mỹ và sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ Quốc, xã Đặng Xá đã có nhiều đóng góp cả về sức người và sức của. Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, tại Đặng Xá có hàng chục cơ sở cách mạng bí mật. Lực lượng du kích ở đây đã phối hợp với bộ đội chủ lực và du kích trong vùng phá vỡ âm mưu lập tề và các trận càn của địch. Trong thời kỳ này, nhân dân Đặng xá đã nộp gần 8 vạn đồng tiền Đông dương thuế ruộng đất cho kháng chiến, đã mua 3 vạn đồng Đông dương công phiếu kháng chiến. Hàng trăm thanh niên tình nguyện đi bộ đội và thanh niên xung phong, có 445 người đi dân công phục vụ chiến dịch Biên giới. Thời kỳ kháng chiến chống Mỹ và bảo vệ Tổ Quốc xã Đặng Xá thực hiện tốt khẩu hiệu "Thóc không thiếu một cân. Quân không thiếu một người" và phong trào "Mỗi người làm việc bằng hai vì miền Nam ruột thịt". Lớp lớp thanh niên Đặng Xá hăng hái lên đường đánh giặc. Có thanh niên khi đi khám NVQS không đủ cân đã dấu thêm vật nặng vào người để được trúng tuyển. Có nhiều thanh niên đang học Đại học, là con duy nhất của liệt sỹ, người trung niên cũng xung phong vào bộ đội... Nhiều người trở thành cán bộ cao cấp của quân đội, tiêu biểu là các đồng chí:

• Thượng tướng Bùi Phùng (thôn Lời) Thứ trưởng Bộ Quốc phòng; Uỷ viên TW Đảng khoá IV, V; Đại biểu QH khoá VII, VIII; đã được trao tặng Huân chương Hồ Chí Minh; Huân chương Quân công H1.
• Thiếu tướng Nguyễn Xuân Hòe (thôn Đổng Xuyên) - Huân chương Quân công H2.
• Thiếu tướng Bùi Quang Vinh - Huân chương Quân công H3.
• Đại tá, PGS. TS. Nguyễn Quốc Chiến - Nhà giáo ưu tú, Huân chương Bảo vệ Tổ quốc H1.

Xã Đặng Xá có 15 bà mẹ được phong tặng và truy tặng danh hiệu Bà mẹ Việt nam Anh hùng; 2 Anh hùng LLVTND và 128 liệt sỹ được tổ quốc ghi công. Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Đặng Xá đã vinh dự được Đảng, Nhà nước trao tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND thời kỳ chống Pháp.

Những giá trị truyền thống tốt đẹp của vùng đất Đặng Xá được hun đúc qua chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước, được bồi đắp qua các thế hệ, tạo thành sức mạnh tinh thần to lớn. Trong thời kỳ cách mạng mới, Đảng bộ và nhân dân xã Đặng Xá cùng nhau đoàn kết vượt qua mọi khó khăn, viết tiếp những trang sử mới, góp phần làm rạng rỡ quê hương, xây dựng Đặng Xá ngày càng giàu đẹp, văn minh.